Quản lý cảm xúc, đặc biệt là quản lý cơn giận là một điều rất quan trọng và cần thiết trong đời sống hàng ngày.
Bạn đã từng cảm thấy bùng nổ bởi sự giận dữ của mình chưa?
Bạn đã từng mất kiểm soát hoặc làm tổn thương những người khác bởi sự tức giận của mình chưa?
Dù bạn là ai, dù bạn đang làm gì chăng nữa…thì kết thúc một ngày làm việc, bạn cũng đều sẽ trải qua rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Ở một khía cạnh nào đó của cuộc sống, ắt hẳn bạn cũng đã từng trải qua cảm xúc tức giận với một ai đó hoặc với một điều gì đó.
Đầu tiên, hãy hiểu rằng, tức giận là một trạng thái cảm xúc hết sức bình thường.
Nếu bạn vẫn là một con người, chắc chắn bạn vẫn có thể thấy tức giận vì một điều gì đó. Tuy nhiên điều quan trọng là bạn có biết cách quản lý cảm xúc và cơn giận của mình hay không.
Rất nhiều người đã đánh mất lý trí và sự kiểm soát của mình bởi cơn tức giận và gây ra những hậu quả nghiêm trọng khiến họ day dứt, hối hận mãi về sau.
Sau đây là 5 chìa khóa then chốt mà chúng ta có thể quản lý cơn giận một cách hiệu quả và ít gây tổn thất nhất cho bản thân và mọi người xung quanh.
1. Chìa khóa đầu tiên: Đừng dính mắc
Một trong những bí quyết đầu tiên trong việc quản lý cơn giận đó là đừng bị dính mắc vào cái tôi của mình. Bản ngã - Cái tôi của chúng ta lúc nào cũng muốn chứng minh rằng nó đúng.
Hãy thử nghĩ về lần cuối cùng bạn xảy ra tranh cãi hoặc không đồng tình với ai về một việc gì đó. Có thể lúc bắt đầu cuộc đối thoại, bạn đã tự nhủ rằng mình sẽ cố giữ cho bản thân một tâm thế thật cởi mở để cho mình cơ hội học hỏi, tiếp thu những điều mới. Thế nhưng, khi có bất đồng xảy ra, mọi thứ đột nhiên thay đổi.
Vào lúc này, bên trong bạn sẽ khởi lên sự tức giận và khó chịu khi có ai đó phản đối quan điểm của mình. Bạn sẽ có xu hướng cố biện minh và bảo vệ cho cái tôi, cho quan điểm của mình đến cùng. Đó là lúc bạn đang bị dính mắc với “Cái tôi” luôn cho rằng mình đúng.
“Dính mắc” ở đây có nghĩa là, giả sử trong một cuộc thảo luận, bạn đưa ra một ý kiến; nếu ai đó không đồng ý với quan điểm ấy, bạn sẽ cảm thấy vô cùng thất vọng và tức giận. Điều này xảy ra bởi bạn đã bị dính mắc vào những suy nghĩ, ý tưởng của mình. Bạn cho rằng đó là những suy nghĩ, là ý tưởng của bạn. Và bạn cũng cho rằng những suy nghĩ ấy đại diện cho chính bản thân mình. Điều này sẽ dẫn đến việc bạn khởi sinh suy nghĩ rằng: Nếu ai đó bất đồng hay phủ nhận quan điểm/ý kiến của tôi, vậy thì người ấy cũng đang phủ nhận chính bản thân tôi!
Trong một cuộc thảo luận, nếu có ai đó không tán thành với quan điểm của bạn. Đó không phải là dấu hiệu chứng tỏ họ đang coi thường, phủ nhận hay cố tình xúc phạm bạn… Điều này đơn giản là người ấy chỉ đang không đồng tình với một trong số những quan điểm bạn đưa ra mà thôi. Hãy nhớ, bạn không phải là những quan điểm, ý tưởng của bạn.
Bây giờ, hãy thực hành việc ngưng chấp niệm vào một ý tưởng, quan điểm nào đó. Việc bạn không bị kẹt vào những quan điểm sẽ giúp bạn có sự bình tĩnh, sáng suốt và khách quan hơn, đặc biệt là trong việc giao tiếp với mọi người trong đời sống hàng ngày; từ đó biết cách quản lý cơn giận và cảm xúc một cách hiệu quả.
2. Chìa khóa số 2: Đừng dễ trở nên tự ái vì lời nói của người khác
Đã bao nhiêu lần bạn thấy cơn giận của mình nổi lên bởi cảm giác tự ái vì cảm thấy ai đó đang động chạm hay xúc phạm đến mình? Thật khó để ta có thể quản lý cơn giận khi bên trong ta đang cảm thấy bị xúc phạm và tổn thương dữ dội.
Một trong những nguyên nhân khiến chúng ta dễ dàng nổi giận đó chính là bởi cảm giác tự ái của bản thân. Tất cả chúng ta, ai cũng đều có không vấn đề này thì cũng vấn đề kia xảy đến trong cuộc sống của mình. Bạn có bao giờ nghĩ rằng vấn đề chỉ xảy ra thực sự khi chúng ta để vấn đề của người khác trở thành vấn đề của mình?
Khi tôi đăng các bài viết hoặc video trên MXH, dưới mỗi bài viết đều có rất nhiều bình luận. Hầu hết trong số đó là những bình luận mang tính tích cực hoặc những lời cảm ơn. Đâu đó chắc chắn vẫn có những bình luận tiêu cực hoặc mang tính công kích cá nhân. Tuy vậy điều đó không làm tôi khó chịu. Bởi vì tôi hiểu rằng mỗi người đều có vấn đề của riêng họ.
Khi ai đó nói những lời cố ý gây tổn thương đến bạn, hãy hiểu rằng thực sự bên trong họ cũng đang chất chứa những tổn thương và những vấn đề riêng. Chính vì họ không biết xử lý vấn đề ấy thế nào, hoặc họ nghĩ rằng việc cố tình gây tổn thương, hạ thấp ai đó… có thể khiến họ cảm thấy tốt hơn… nên họ mới có những hành xử hoặc lời nói như vậy. Hãy đón nhận những góp ý mang tính xây dựng hoặc đúng đắn; và bỏ qua, bao dung cho những lời nói mang tính công kích bạn.
Khi bạn thực sự hiểu được điều này (Có sự khác biệt giữa việc hiểu lý thuyết kiến thức với việc bạn thực sự cảm nhận và hiểu điều đó bằng cả trái tim);
Đồng thời nếu bạn học được cách không hấp thu cảm xúc hay vấn đề của người khác và biến chúng thành của mình... Vậy thì đó là món quà tuyệt vời nhất bạn có thể tự trao tặng cho chính mình.
3. Chìa khóa thứ 3: Học cách buông bỏ
Một trong những lý do khiến ta dễ dàng trở nên tức giận, buồn bực đó là vì mọi việc không xảy ra như ý ta mong muốn. Một lần nữa, vấn đề này lại liên quan đến Cái tôi của chúng ta. Bởi chúng ta luôn muốn mọi thứ phải xảy ra theo cách ta mong muốn. Khi mọi thứ không theo như những gì ta mong đợi, ta liền cảm thấy vụn vỡ và sụp đổ.
Vậy nên việc buông bỏ ý muốn mọi thứ phải theo ý mình là một trong những chìa khóa rất quan trọng để quản lý cơn giận của bạn một cách đúng đắn.
Đây chính xác là lúc bạn cần học được bài học về sự buông bỏ. Hầu hết tất cả mọi người đều trải qua những giai đoạn khó khăn khi cố từ bỏ một điều gì đó.
Hãy hiểu rằng, không có ai hay bất kỳ điều gì trên đời này có nghĩa vụ phải sống theo ý muốn của bạn cả. Bạn càng cố nắm chặt và kiểm soát… thì khi mọi thứ không hoạt động theo ý muốn của bạn, bạn càng dễ trở nên tức giận và đau khổ.
Việc học cách “buông bỏ ý muốn khiến mọi thứ phải đúng theo ý mình” chính là một trong những chìa khóa quyền năng giúp bạn quản lý cơn giận của mình.
4. Chìa khóa thứ 4: Nhận diện cảm xúc của bản thân
(Trọn vẹn trong hiện tại)
Một trong những điểm mấu chốt quan trọng trong quản lý cơn giận và cảm xúc đó chính là “Sự nhận biết”. Nhận biết có nghĩa là bạn cần có sự chú tâm quan sát và ý thức trọn vẹn những gì đang xảy ra trong cơ thể của mình.
Thử nghĩ lại xem: Đã bao nhiêu lần trong đời bạn nổi cáu với ai đó, không phải vì người ấy lầm lỗi gì với bạn, mà chỉ bởi vì lúc đó bạn đang rất đói bụng? Bao nhiêu người trong số các bạn từng nổi cáu với ai đó chỉ bởi vì bạn đang quá mệt mỏi?! Sự thực là, có những lúc chúng ta cãi nhau với ai đó chỉ bởi ta cảm thấy quá mệt mỏi vào thời điểm đó.
Hãy tưởng tượng một tình huống khi bạn quá stress, quá căng thẳng mệt mỏi và bạn nổi cáu với ai đó. Tất cả những điều này đều có thể xảy ra chỉ vì lúc đó bạn đang cảm thấy: Đói bụng, mệt mỏi, stress, hay căng thẳng, áp lực…
Thậm chí có những điều tưởng chừng rất đơn giản như thời tiết hôm đó quá nóng nực… cũng có thể là lý do khiến bạn cảm thấy dễ dàng bị kích động và nổi nóng.
Mấu chốt vấn đề đó là: Khi bạn không nhận biết điều gì đang xảy ra trong cơ thể này, tâm trí bạn thường bắt đầu tưởng tượng và dựng nên những câu chuyện không có thực. Điều này là bởi tâm trí luôn có xu hướng muốn kết nối với những gì mà cơ thể đang cảm nhận.
Vậy nên khi thấy đói bụng, bạn bắt đầu nghĩ rằng mình đang cảm thấy khó chịu. Và vì bạn đang cảm thấy khó chịu, vậy nên chắc hẳn điều này/người này… đang làm cho bạn mệt mỏi, bực bội. Lúc này tâm trí bạn bắt đầu dựng lên một câu chuyện nào đó, bắt đầu viện ra những lý do, những dẫn chứng… để rồi bạn thực sự tin rằng cảm giác khó chịu của mình là do người nào đó hoặc việc nào đó gây ra cho mình. Và thế là bạn trở nên tức giận!
Ngược lại, cùng trong tình huống đó, nhưng bạn được ăn no vào lúc ấy. Vậy thì chắc chắn bạn sẽ không cảm thấy khó chịu hay tức giận khi đối mặt với cùng một vấn đề đó.
Vậy nên việc nhận biết rõ ràng những gì đang xảy ra bên trong cơ thể bạn là điều rất quan trọng. Bạn càng chú tâm quan sát và tỉnh thức với hiện tại đang xảy ra bao nhiêu, bạn càng dễ dàng nhận biết bấy nhiêu.
Đó cũng là tiền đề rất quan trọng để chúng ta thực hành chìa khóa thứ 5 trong việc quản lý cơn giận sau đây.
5. Chìa khóa thứ 5: Học cách nói ra những gì đang thực sự xảy ra với bạn
Chúng ta đã đến với chìa khóa then chốt cuối cùng trong chuỗi 5 chìa khóa quản lý cơn giận của bạn. Bí quyết này thoạt nghe có vẻ đơn giản, nhưng để thực hành được lại khó vô cùng.
Quay trở về ví dụ trước đó, nếu trong tình huống bạn đang cảm thấy rất đói bụng (bạn hiểu rằng bạn rất dễ trở nên cáu gắt mỗi khi đói). Nhưng trong khi đó, vợ bạn lại đang muốn nói chuyện. Trường hợp này bạn nên xử trí thế nào?
Thay vì nổi cáu hay cằn nhằn với vợ mình, sau đó xác định tinh thần cho một cuộc cãi vã… Bạn có thể nói với vợ thế này:
“Em à, anh đang cảm thấy đói bụng ngay lúc này. Vậy nên anh nghĩ rằng đây không phải là lúc thích hợp để chúng ta nói chuyện với nhau, bởi vì thực sự anh đang rất đói. Để anh kiếm nhanh cái gì đó bỏ bụng rồi sau đó chúng ta có thể ngồi xuống để cùng trao đổi với nhau về chuyện em đang nhắc đến nhé.”
Tôi đảm bảo với bạn rằng, khi bạn chia sẻ rõ ràng trạng thái của mình, vợ bạn sẽ thấu hiểu cho bạn. Và cả chính bạn cũng ngăn ngừa được cơ hội cho cơn giận bùng nổ bên trong mình.
Tôi hay nghe có một lời khuyên phổ biến thế này: “Đừng bao giờ đi ngủ với sự tức giận.”. Thực ra, nếu lý do duy nhất khiến bạn cãi nhau với người yêu, hoặc vợ, chồng của mình là bởi vì cả hai, hoặc một trong hai đang cảm thấy mệt mỏi, vậy thì bạn nên đi ngủ mới đúng (Mặc dù có thể bạn vẫn đang mang theo tâm trạng bực bội vào giấc ngủ). Nếu bạn thức dậy vào buổi sáng hôm sau, với một tâm trí hoàn toàn tỉnh táo và cơ thể được hồi phục sau giấc ngủ say, vậy thì điều kỳ lạ sẽ xảy ra. Bạn chắc chắn sẽ không còn cảm giác muốn tranh cãi hay bực tức như hôm trước nữa!
(Còn nếu bạn vẫn cảm thấy tức giận và muốn tranh cãi, vậy thì hãy cứ tiếp tục, bởi đó là một câu chuyện khác và có nhiều lý do ẩn sau đó rồi!)
Vậy nên hãy dành thời gian để chú tâm quan sát, nhận biết những gì đang xảy ra với cơ thể bạn và thể hiện chính xác điều đó ra. Bạn càng chú tâm quan sát bao nhiêu, bạn sẽ càng dễ dàng thể hiện bản thân mình một cách chính xác và đúng đắn bấy nhiêu.
Những điều này nghe có vẻ rất đơn giản, nhưng vì sao chúng lại quá khó để làm theo? Tôi hiểu rằng những điều trên có vẻ rất khó khăn với nhiều người, bởi đa số chúng ta không quen với việc bày tỏ những gì đang diễn ra với mình. Tuy nhiên, tất cả chỉ là thói quen và bạn hoàn toàn có thể xây dựng cho mình thói quen ngay từ bây giờ. Hãy thực hành nó một cách đều đặn.
Giả sử bạn đang cảm thấy lo âu. Hãy nói rằng bạn đang cảm thấy lo âu, thay vì nổi cáu với ai đó. Trong tình huống này, bạn có thể nói: Tôi đang có cảm giác bồn chồn lo lắng vào lúc này; tôi nghĩ điều này khiến cho tôi có chút khó chịu và dễ nổi cáu. Tôi nghĩ vấn đề không phải tại vì bạn, vấn đề chỉ là ở tôi mà thôi. Vậy nên tôi cần một chút thời gian để xử lý với cảm xúc này.”
Bạn sẽ thấy, bạn càng thực hành thể hiện chính xác cảm xúc của bạn bao nhiêu, bạn càng quản lý cơn giận của bạn tốt bấy nhiêu.
Khi bạn làm theo 5 cách sau đây, sự tức giận vẫn có thể khởi sinh, nhưng chắc chắn bạn sẽ có thể xử lý cơn giận ấy theo một cách hiệu quả hơn rất nhiều.
——
KẾT LUẬN:
Việc bạn có thể quản lý cơn tức giận của mình là một điều đem đến nhiều lợi ích, không chỉ cho bạn, mà còn cho tất cả mọi người xung quanh. Người càng biết cách quản lý cảm xúc giỏi, người đó càng chứng tỏ sự trưởng thành, chín chắn và vững vàng bên trong nội tâm mình.
Người biết quản lý cảm xúc tốt là người có nội lực rất vững vàng, bởi vậy cho nên họ luôn có thể đối mặt với mọi sự và xử lý chúng một cách sáng suốt, nhẹ nhàng và bình an. Rất hiếm hoặc hầu như không có điều gì có thể khiến họ mất đi sự an tĩnh bên trong mình. Tuy vậy, để quản lý cảm xúc và rèn luyện nội lực vững vàng không đơn giản. Điều này đòi hỏi thời gian và sự nỗ lực, chú tâm thực hành, quay về với chính mình của bạn rất nhiều.
Thực tế là, có những người đã thử thực hành thiền, hay thử rất nhiều phương pháp quản lý cảm xúc khác nhau nhưng vẫn không mang lại hiệu quả cao. Điều này là bởi vì bạn chưa biết thực hành đúng cách, cũng như chưa hiểu rõ được những điểm mấu chốt trong quản lý cảm xúc của mình.
Nếu bạn đang trong tình trạng: Hay cảm thấy lo lắng, bất an; Dễ nóng giận; ghen tuông, kiểm soát thái quá; Hay dính mắc, ray rứt vào những hoài niệm, câu chuyện quá khứ; Hay vui buồn, cảm xúc thất thường, hay yếu đuối, sợ hãi…
Hoặc đã thực hành thiền nhiều năm nhưng thiền sai cách, không hiệu quả; muốn tập thiền nhưng thấy có quá nhiều phương pháp, không biết nên bắt đầu từ đâu mới đúng…
Vậy thì khóa học “Chánh Kiến 2” - Kiến Tạo Con Đường Hạnh Phúc chính là câu trả lời dành cho bạn ngay lúc này!
Khóa học sẽ giúp bạn những bí quyết cốt lõi trong quản lý cảm xúc để sống bình an trước mọi áp lực cuộc sống. Đồng thời giúp bạn phương pháp tiếp cận đến Thiền và Quán tâm đúng đắn, từ đó sử được tâm tính, tăng trưởng trí tuệ, bớt suy nghĩ, lắng lo… sống một cuộc sống thực sự hạnh phúc và bình an bên trong.